Literature

Другая частка «Лета з Коласам» ахоплівае запісы, зробленыя ў саркавыя і пяцідзясятыя гады. Вайна, страта блізкіх, хваробы, адзінота, але і беларускі джаз, жарсць да баравікоў ды жыццесцвярджальная коласаўская дыялектыка — усё гэта тут. У гэтай частцы да лістоў далучаюцца дзённікі. Урыўкі з іх для зручнасці вылучаны курсівам.

Калі вам сёлета не выпала магчымасць паназіраць за метэорнымі патокамі, не журыцеся: можна зрабіць гэта і чужымі вачыма. У беларускай паэзіі зорак не меней, чым у жнівеньскім небе, — і мы маем на ўвазе не саміх паэтаў, а астранамічныя з'явы, апісаныя імі. Сабралі для вас самыя яскравыя цытаты, а падкаст «Праз космас» патлумачыў, што менавіта захапляла паэтаў у начным небе.

Вялікі аматар прыроды Якуб Колас не толькі стварыў найпрыгажэйшыя ўзоры пейзажнай лірыкі. Пра змены надвор'я ён амаль штодня пісаў і ў сваіх дзённіках, і ў лістах, — відавочна, што для яго гэта было нечым значна большым, чым проста фонам, а летам і пагатоў! У 1920-я гады Якуб Колас праводзіў гэты сезон то ў Беларусі, то на курортах у Кіславодску або Есентуках, працуючы і адпачываючы. Прапануем зазірнуць у яго лісты ды даведацца пра начное жыццё ў Слуцку, Коласавы праблемы з вагой ды чаму ён не любіў піць праз трубачку-цыбучок.

Магілы расстраляных паэтаў знайсці немагчыма. А ці магчыма знайсці сляды іх жыццяў — дамы, такія пераканаўчыя ў сваёй матэрыяльнасці? Ці засталіся такія пасля вайны ды ўсіх зломаў і перабудоў? Дзе можна было б адкрыць музей або павесіць мемарыяльную шыльду? Запрашаем у Мсціслаў або Амсціслаў, дзе наша аўтарка шукае сляды Юлія Таўбіна.

Як стаць пісьменніцай ці пісьменнікам? Нават калі атрымаецца адвучыцца ў літаратурным інстытуце або скончыць курс па creative writing, куды пасля  дасылаць сваё рэзюмэ? Дзе літаратарам узяць добры, стабільны прыбытак, соцпакет і пуцёўку ў санаторый? Розныя гістарычныя ўмовы давалі розныя адказы на гэтае пытанне, і літаратурнае рамяство то падпарадкоўвалася законам рынку, то цалкам трапляла пад кантроль дзяржавы, а то і спрабавала ўседзець на абодвух крэслах, ці, хутчэй, недзе ў загадкавай прасторы паміж імі. Класічныя «нармальныя» заняткі для пісьменніка, якія і ў працоўную кніжку запісаць не сорамна, – рэдактарская праца, пераклады, настаўніцтва. Але нярэдка здаралася (і ўсё яшчэ здараецца) так, што жыццё робіць нечаканы паварот і апроч пяра або клавіятуры пісьменніцкім рукам даводзіцца брацца за іншыя прылады працы. Мы сабралі для вас некалькі літаратурных біяграфій, якія паказваюць, што ў рэшце рэшт магчыма ўсё.

Вершы Багушэвіча добра кладуцца на рэп, бо яны нярэдка расказваюць гісторыі, і гэта гісторыі пра гаротную долю простага чалавека пад прыгнётам. Перад табой няпростыя сітуацыі з твораў Францішка Багушэвіча. Паспрабуй зрабіць правільны выбар, каб выжыць у гэтым варожым свеце!

Вусы і беларусы — лёсавызначальная рыфма. Пышныя або акуратныя, па-шляхецку (ці па-хіпстарску) падкручаныя, падковаю, доўгія, шчотачкай... Часы змяняюцца, а вусы застаюцца атрыбутам, які стварае адметны тутэйшы стыль. Паспрабуй пазнаць знакамітых беларусаў па іх вусах!

Распавядаем пра самую важную кнігу ў беларускай паэзіі. Што прадаў Вацлаў Ластоўскі, каб яе выдаць? Прычым тут Радзівілы і лебедзь? Які канцэпт закладаў Багдановіч у «Вянок» і як гэты зборнік звязаны з пакаленнем «Узвышша»? Глядзіце ў новай лекцыі Міхала Бараноўскага пра Максіма Багдановіча.

«‎Каб ніводная чараўніца праз трыццаць гадоў не зрабілася ведзьмай.»‎ Калядныя паштоўкі з Польшчы — чытаем розных паэтаў ад 18 стагоддзя да нашых часоў у бліскучых перакладах Андрэя Хадановіча.

Кожны беларус выдатна валодае рускай мовай. Дык нашто нам тады пераклады Пушкіна і чаму іх стваралі ў 1930-я?

Наталля Ламека распавядае пра галоўныя творы ірландскага пісьменніка і развенчвае міф пра яго нечытэльнасць.

Даследчыца і пісьменніца Ганна Севярынец распавядае пра легендарную навучальную ўстанову, якую так і не ўдалося знішчыць дарэшты.

Паэт, празаік, перакладчык, мовазнаўца, які на 27 гадоў быў выкраслены з літаратуры.

За пісьменніка Франца Кафку сёння змагаюцца ажно чатыры літаратуры: нямецкая, аўстрыйская, чэшская ды яўрэйская, але аднесці яго да якой-небудзь традыцыі надзвычай складана. Спецыфічная, але пры гэтым універсальная, яго творчасць шмат у чым вызначыла твар сучаснай сусветнай літаратуры. Пра аднаго з самых загадкавых пісьменнікаў распавядае кандыдат філалагічных навук Наталля Ламека.