Максім Багдановіч як самы любімы паэт | Wir.by
Самы любімы беларускі паэт, такі блізкі сучаснаму чытачу: жыццё ў горадзе, вывучаная беларуская мова, добрая адукацыя. Максім Багдановіч – культавы творца, з якога пачалося наступнае пакаленне «Узвышша», аўтар першых верлібраў і трыялетаў, «Пагоні» і ціхіх імпрэсіяністычных вершаў, перакладчык Верлена і Гарацыя.
Выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Дар’я Бялькевіч размаўляюць пра жыццё Максіма Багдановіча, чытаюць шмат добрай паэзіі і задаюцца пытаннем, чаму хацеў навучыць нас аўтар, а Поль Верлен – французскіх дзяцей.
bialkievichkazlouskaja
Дар'я БялькевічМарына Казлоўская

Максім Багдановіч як самы любімы паэт

Apple Podcasts
Yandex Music
Spotify
Спіс на лета
Гэта 5 частка цыкла
Спіс на лета
1. Спіс на лета ТЭСТТЭСТ
2. Янка Купала як стваральнік беларускага тэатра
3. Францішак Багушэвіч, які задаў саўндтрэк беларускай літаратуры
4. Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч і тэатральны стэндап
5. Максім Багдановіч як самы любімы паэт
6. Якуб Колас і страчаны рай
7. Кузьма Чорны і беларускі народны постапакаліпcіс
8. Іван Мележ: людзі, балота і зямля
9. Васіль Быкаў: «свае» супраць «сваіх»
10. Максім Танк: свабода, каханне і іронія
11. Іван Шамякін і ідэальны герой: «Сэрца на далоні»
12. Уладзімір Караткевіч і парушэнне правілаў. Дзікае паляванне караля Стаха, Ладдзя Роспачы, Каласы пад сярпом тваім

Вершы, якія чытаюцца ў падкасце

Максім Багдановіч

 Хрэсьбіны лесуна

Бор шумеў, навяваў зводны сон,

А ў ім ціха гул раздаваўся, –

Гэта ў небе лясун калыхаўся

На вяршынах вялізных сасон.

Яму месяц маркотны свяціў,

Падымалі крыжы ў неба елі, –

І ў сіняй нябеснай купелі

Душу дзікую ён ахрысціў.

***

 

Белы крыж, пліта, пад ёй – магіла;

Мілым кветам рожа зацьвіла.

Тут калісьці ты, мой друг, спачыла, –

Спарадзіла ў муках і лягла.

 

Ўсё мінулася – і боль, і гора, –

Ўсё кудысь далёка адышло;

Але строгі надпіс: «Disce mori»

Нагадае, што з табой было.

***

 

Мне доўгае расстанне з Вамі

Чарней ад Вашых чорных кос.

Чаму ж нядобры час прынёс

Мне доўгае расстанне з Вамі?

Я пабляднеў ад горкіх сьлёз

I трыялет пачаў славамі:

Мне доўгае расстанне з Вамі

Чарней ад Вашых чорных кос.

***

 

Цёплы вечар, ціхі вецер, свежы стог,

Улажылі спаць мяне вы на зямлі.

Не курыцца светлы пыл усцяж дарог,

Ў небе месяца праглянуў бледны рог,

Ў небе ціха зоркі расцвілі.

 

Знічка коціцца агністаю слязой,

Прашумела мякка скрыдламі сава;

Бачу я, з прыродай зліўшыся душой,

Як дрыжаць ад ветру зоркі нада мной,

Чую ў цішы, як расце трава.

***

 

Дзесь у хмарах жывуць павукі,

Што снуюць павучыну дажджа.

Кожны тлусты і мяккі такі,

Скура слізкая, як у вужа;

Ў целе стыгне халодная кроў,

Злосць бясцэльная ў мутных вачах...

Чуеш! Во шорах ног павукоў,

Аплятаючых сцены і дах.

***

 

Жывеш не вечна, чалавек, –

Перажыві ж у момант век!

 

Каб хвалявалася жыцьцё,

Каб больш разгону ў ім было,

Каб цераз край душы чуцьцё

Не раз, не два пайшло!

 

Жыві і цэльнасці шукай,

Аб шыраце духоўнай дбай.

 

І ў напружэнні паўнаты

Свайго шырокага жыцця

Без болю, ціха зойдзеш ты

Ў краіну забыцця.

***

 

Упалі з грудзей Пана Бога,

Парваўшыся, пацеркі зор.

Яны раскаціліся ў небе,

Усыпалі сіні прастор

 

І гэтак маркотна і пільна

На край наш нядольны глядзяць...

Што ж чуюць яны там, што бачаць?

Чаго ўсё дрыжаць і дрыжаць?..

***

 

За дахамі места памеркла нябёс пазалота;

Паветра напоена ціха гусцеючым мрокам;

Ўжо відна, як іскры злятаюць з трамвайнага дрота,

Як зоркі гараць і зрываюцца ў небе далёкам.

 

Музыкі стагнанне ліецца па вулках з бульвара;

Гараць і агнём машкару к сабе вабяць ліхтарні;

Ўкруг тоўстага шкла яна ўецца, як лёгкая хмарка.

А к светлу прабіцца не можа і томіцца марна.

 

І ўспомініў я час: срэдзь асенняй нахмуранай ночы

Музыка зайграла, агні у вышыні запалалі,

І дыхалі грудзі шырока, свяціліся вочы...

Мы к светлу ўзляцелі... і шкло ўкруг яго напаткалі.

***

 

Я хацеў бы спаткацца з Вамі на вуліцы

У ціхую сінюю ноч

I сказаць:

«Бачыце гэтыя буйныя зоркі,

Ясныя зоркі Геркулеса?

Да іх ляціць нашае сонца,

I нясецца за сонцам зямля.

Хто мы такія?

Толькі падарожныя, – папутнікі сярод нябёс.

Нашто ж на зямлі

Сваркі і звадкі, боль і горыч,

Калі ўсе мы разам ляцім

Да зор?»

Поль Верлен

 Раяль цалуе тонкая рука

У час вячэрні, шэра-ружаваты;

І на крылах, цішэй ад вецярка,

Ў паветры мяккім, пекным паплыла ты

Пужліва, песня, і срэдзь комнат хаты

Шчэ доўга веяў пах, як ад цвятка.

 

Што за калыска ціха так гайдае

Стамлёнага, бяздольнага мяне?

Чаго, як жэўжык, песня вымагае?

І што ў канцы яе прыпеў жадае,

Каторы гэтак хутка у акне,

Адчыненым на садзік, замірае?

 

Пераклад Максіма Багдановіча

Уладзімір Жылка

 Максім Багдановіч

Санет

 

Так зайздрасна: насіць вянок паэта

І мець імя задумнае Максім,

Кахаць зямлю з яе жыццём глухім

І песняй перавіць юнацтва леты;

 

Ад хараства не ведаць іншай мэты

І адшукаць, што горда поўны ім

І родны люд у руху маладым,

І зачарованых палеткаў кветы.

 

Ды тым цяжэй ў краі чужым заўжды

Счыняць павекі й ведаць, што сюды

Не даляціць зязюлі голас летам

 

І песня беларуская ў жніво,

І прыгадаць няраз, што мо і ў гэтым

Трагічнае схавана хараство.

Літаратура
Паэзія
XX стагоддзе
Максім Багдановіч
Максім Гарэцкі: як пісаць з эпіцэнтру шалёных падзей
Максім Гарэцкі: як пісаць з эпіцэнтру шалёных падзей
Максім Гарэцкі першым сваім зборнікам распачынае беларускую інтэлектуальную прозу, і робіць гэта адразу добра. Міжвольны салдат Першай сусветнай вайны, ён першы ў свеце, хто наўпрост з акопаў напіша пра яе брыдкасць і бессэнсоўнасць: Рэмарк, Барбюс і Хэмінгуэй зробяць гэта крыху пазней. Таксама менавіта Гарэцкі стагоддзе таму заўважыў і сказаў, што ў беларусаў дзве душы і што падваенне асобы зрывае нам дах, і задаў анталагічнае пытанне «адкуль усё і што яно». У гэтым падкасце выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Дар'я Бялькевіч размаўляюць пра творы Макісма Гарэцкага, рацыянальнае і іррацыянальнае, дысацыятыўны разлад асобы, паганства, кіно і вялікі выбух. У падкасце гучыць песня беларускага гурта Серебряная свадьба «Пищевая цепочка».
Дар'я БялькевічМарына Казлоўская
Слушать подкаст
Быць шафёрам любата, яшчэ лепш – пілотам. А літаратарам?
Быць шафёрам любата, яшчэ лепш – пілотам. А літаратарам?
Як стаць пісьменніцай ці пісьменнікам? Нават калі атрымаецца адвучыцца ў літаратурным інстытуце або скончыць курс па creative writing, куды пасля  дасылаць сваё рэзюмэ? Дзе літаратарам узяць добры, стабільны прыбытак, соцпакет і пуцёўку ў санаторый? Розныя гістарычныя ўмовы давалі розныя адказы на гэтае пытанне, і літаратурнае рамяство то падпарадкоўвалася законам рынку, то цалкам трапляла пад кантроль дзяржавы, а то і спрабавала ўседзець на абодвух крэслах, ці, хутчэй, недзе ў загадкавай прасторы паміж імі. Класічныя «нармальныя» заняткі для пісьменніка, якія і ў працоўную кніжку запісаць не сорамна, – рэдактарская праца, пераклады, настаўніцтва. Але нярэдка здаралася (і ўсё яшчэ здараецца) так, што жыццё робіць нечаканы паварот і апроч пяра або клавіятуры пісьменніцкім рукам даводзіцца брацца за іншыя прылады працы. Мы сабралі для вас некалькі літаратурных біяграфій, якія паказваюць, што ў рэшце рэшт магчыма ўсё.
Лізавета Вундэрвальд
Читать статью