Апісанне першага эпізода падкаста Спіс на лета

Спіс на лета ТЭСТТЭСТ

Каханенькія-родненькія, пачынаем наш падкаст «Спіс на лета» выпускам пра Янку Купалу! 
Выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Даша Бялькевіч абмяркоўваюць самыя важныя п'есы Купалы,  які паказаў усім, як трэба пісаць вусцішныя камедыі і як смяяцца падчас катастроф, і хочуць перачытаць «Раскіданае гняздо» з прафесійным псіхолагам. А яшчэ разважаюць пра дом, крыху кпяць са шляхецкага гонару і тлумачаць, пры чым тут батлейка.

Янка Купала як стваральнік беларускага тэатра

Макабрычныя танцы і надрыўная музыка сто трыццаць год таму, водгулле якой чуем і сёння: выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Даша Бялькевіч размаўляюць пра чалавека, які першым зайграў на гэтай адчайнай дудцы. 
Францішак Багушэвіч даў голас людзям без імя, але сам схаваўся пад чужымі, стаўшы Мацеем Бурачком і Сымонам Рэўкам з-пад Барысава. У гэтым падкасце гісторыя галоўнага адваката і псіхатэрапеўта беларускай літаратуры, які ў маладосці страціў усё, уключна з краінай, стаў паэтам у 50, заклаў матрыцу нацыянальнай літаратуры і ўрэшце перамог, без надзеі спадзеючыся.

У падкасце вы пачуеце фрагмент верша Вальжыны Морт «Беларуская мова» з аўдыякнігі «Музыка саранчы», гукарэжысёр — Дзмітры Дзмітрыеў.

Францішак Багушэвіч, які задаў саўндтрэк беларускай літаратуры

Ці Адам Міцкевіч – «наш», а Святлана Алексеевіч і Францыск Скарына – беларускія пісьменнікі? А Саша Філіпенка і Мікола Гусоўкі? І пры чым тут Рымская імперыя?
Выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Дар’я Бялькевіч абмяркоўваюць гэта ў новым падкасце пра Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча.
Пісьменнік і дзеяч, чыя біяграфія вартая асобнага серыялу: махлярства, старажытны дацкі герб, разбор шляхты, падробка дакументаў, зняволенне, прыгонны тэатр, паўстанне, першая беларуская опера і, вядома, Менск. 
 Як так атрымалася, што беларускі тэатр пачаўся са стэндапу? Чаму Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч – ніякі не Дунін, а «Пінская шляхта» – не пінская і не шляхта?  І хто насамрэч напісаў гэтую смешную і з'едлівую п'есу, галоўны герой якой – страх?
Слухайце ў новым выпуску падкасту «Спіс на лета».

Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч і тэатральны стэндап

Самы любімы беларускі паэт, такі блізкі сучаснаму чытачу: жыццё ў горадзе, вывучаная беларуская мова, добрая адукацыя. Максім Багдановіч – культавы творца, з якога пачалося наступнае пакаленне «Узвышша», аўтар першых верлібраў і трыялетаў, «Пагоні» і ціхіх імпрэсіяністычных вершаў, перакладчык Верлена і Гарацыя.
Выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Дар’я Бялькевіч размаўляюць пра жыццё Максіма  Багдановіча, чытаюць шмат добрай паэзіі і задаюцца пытаннем, чаму хацеў навучыць нас аўтар, а Поль Верлен – французскіх дзяцей. 

Максім Багдановіч як самы любімы паэт

Беларуская кніжка, з якой пра нас даведаюцца іншапланетнікі, ода кожнай травінцы і кожнаму возеру, вяртанне ў свет дзяцінства і аповед пра страчаны рай. «Новая зямля» — паэма, у якой Якуб Колас апісвае гарманічнае прыгожае жыццё і стварае Беларусь, у якой хочацца быць і атрымліваць асалоду ад працы і існавання ў гэтым свеце. 
Другая паэма, пра якую Марына Казлоўская і Дар’я Бялькевіч размаўляюць у гэтым выпуску — «Сымон-музыка». Гэта паэма-казка пра шлях мастака і ролю мастацтва, якая ратуе самога Коласа ад дэпрэсіі і якая нібы скончваецца добра, але ў трэцяй рэдакцыі. 
Галоўнае пытанне гэтага выпуску — ці ёсць у раі квас. Таксама раім слухаць выпуск добра пад’еўшы ці смажачы блінцы раніцай у нядзельку.

Якуб Колас і страчаны рай

«Пошукі будучыні» і «Млечны шлях» — раманы, створаныя пісьменнікам, якому пасля трыццатых ужо няма чаго  баяцца. Шматмерныя, стылістычна дасканалыя тэксты, напісаныя ў час вайны, у невядомасці, калі яна скончыцца, дзе аўтар правярае людзей на чалавечнасць, незалежна ад боку, які яны займаюць. Дар'я Бялькевіч і Марына Казлоўская размаўляюць пра Кузьму Чорнага і пра тое, чаму беларусы такія, якія ёсць, як на нас паўплывала мінулае стагоддзе і як магчыма пісаць  раманы ўсляпую. А яшчэ пра радасць, памяць і чалавечнасць.
Самы сур'ёзны выпуск падкасту «Спіс на лета».

Кузьма Чорны і беларускі народны постапакаліпcіс

«Хаты былі на востраве. Востраў гэты, праўда, не кожны прызнаў бы за востраў — аб яго не плёскаліся ні марскія, ні нават азёрныя хвалі. Навокал адно гніла куп’істая дрыгва ды моклі панурыя лясы». 
У гэтым выпуску падкаста выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Дар'я Бялькевіч размаўляюць пра галоўны тэкст Івана Мележа. «Людзі на балоце» — гэта серыял пра каханне, першы феміністычны раман з моцнай і адважнай гераіняй і апошні вялікі тэкст пра шалёную апантанасць зямлёй. Гэты твор тлумачыць, чаму беларусы такія, якія ёсць, і расказвае пра ключавы момант беларускай трагедыі: як і чаму гаспадар перастаў быць гаспадаром. А яшчэ гэта тэкст, дзе нарэшце з'яўляюцца эратычныя сцэны — вялікае свавольства для савецкай літаратуры! — ды ёсць любоўны трохкутнік ці чатырохкутнік, у вяршыні якога — зямля ля цагельні.

Іван Мележ: людзі, балота і зямля

Чалавечы выбар і спробы ўцячы ад гэтага выбару, вайна, дзе «свае» надзвычай хутка робяцца «чужымі», падзеі 30-ых гадоў ХХ стагоддзя, пра якія «нельга казаць» і пра якія Васіль Быкаў гаворыць адным з першых.
Дар'я Бялькевіч і Марына Казлоўская ў гэтым выпуску падкаста «Спіс на лета» размаўляюць пра самага вядомага беларускага пісьменніка, які паказвае чалавека як вельмі складаную сістэму і ставіць пытанні «Што такое чалавек перад знішчальнай сілай бесчалавечных абставін» і «Чаму і завошта?».
«Жураўліны крык», «Сотнікаў» («Ліквідацыя»), «Знак бяды», «Доўгая дарога дадому» — які з гэтых тэкстаў найважнейшы ў беларускай літаратуры, пры чым тут «Па што ідзеш, воўча» Евы Вежнавец, страх, віна, і дзе беларусы «накасячылі»?

Васіль Быкаў: «свае» супраць «сваіх»

Вершы Максіма Танка – паэзія дзіцячага здзіўлення і захаплення жыццём. Іронія і свабода, Дантэ і Майн Рыд, верлібры і хоку – гэты пісьменнік адчувае сябе сваім у садзе сусветнай культуры і прыўносіць у беларускую паэзію інтэлектуальнасць і дасціпнасць.
У дзясятым выпуску падкаста «Спіс на лета» выкладчыца Марына Казлоўская і паэтка Даша Бялькевіч абмяркоўваюць галоўнага падпольшчыка беларускай літаратуры. Чалавек, жыццё якога было поўнае радасці і рызыкі: падлеткам ён бярэ ўдзел у студэнцкіх хваляваннях у Заходняй Беларусі, некалькі разоў пераходзіць мяжу ў трыццатыя, трапляе на «Лукішкі», піша вершы, знаёміцца з будучымі нобелеўскімі лаўрэатамі, сустракае сваю Любоў, падрабляе почыркі і чытае Маякоўскага па-польску. Ён жа – чыноўнік пры надзвычай высокай пасадзе з трывожным чамаданчыкам у вітальні, які кпіць з графаманаў і смяецца з сябе самога, падарожнічае ад Японіі да Канады, піша смелыя верлібры, пяшчотныя эратычныя вершы, ратуе першую кнігу Алеся Разанава, вітае Незалежнасць Беларусі. 
Максім Танк пражыў амаль усё ХХ стагоддзе і змог зрабіць гэта па ўласных перакананнях. Яскравы, свавольны, па-дзіцячы радасны і мудры – гэты паэт дакладна варты вашай увагі.

Максім Танк: свабода, каханне і іронія

Іван Шамякін – адзін з самых чытаных і дакладна самы «масавы» беларускі пісьменнік, агульны наклад якога складае каля 25 мільёна асобнікаў. Ягоныя кнігі дакладна ёсць ці былі ў вас дома.
У новым выпуску падкаста «Спіс на лета» паэтка Дар'я Бялькевіч і выкладчыца Марына Казлоўская абмяркоўваюць раман «Сэрца на далоні». Гэта тэкст, напісаны ў часы адлігі, у якім гаворыцца пра вострыя важныя тэмы – але вельмі асцярожна. Таксама ў падкасце Даша і Марына размаўляюць пра жыццё аўтара і разважаць пра двухдумства, час і патрэбы чытача. 

Іван Шамякін і ідэальны герой: «Сэрца на далоні»

«Рабі нечаканае, рабі, як не бывае, рабі, як не робіць ніхто, – і тады пераможаш». Аўтар гэтых слоў іх здзейсніў: чалавек не сваёй эпохі, адзін, як камар пасярод варожага мора, дзёрзкі і надзвычай таленавіты, ён расказаў беларусам пра іх гісторыю, цалкам перагарнуў нацыянальны міф, стварыў першы гістарычны дэтэктыў і першую постмадэрнісцкую аповесць і паспрыяў незалежнасці Беларусі. Пісьменнік, які змяняе свядомасць, самы любімы і важны для беларусаў. Яго творы чытаюць за адну ноч, а кніжкі крадуць з бібліятэк. 
У апошнім выпуску падкаста «Спіс на лета» Марына Казлоўская і Дар'я Бялькевіч размаўляюць пра Уладзіміра Караткевіча, яго творы «Дзікае паляванне караля Стаха», «Ладдзя Роспачы», «Каласы пад сярпом тваім», а таксама пра раскошу любіць гэтую зямлю і шукаць мора. 
Гэты выпуск можна не толькі паслухаць як падкаст, але і паглядзець відэа на нашым youtube.

Уладзімір Караткевіч  і парушэнне правілаў. Дзікае паляванне караля Стаха, Ладдзя Роспачы, Каласы пад сярпом тваім

Падкаст пра беларускую класіку, якую табе нарэшце захочацца прачытаць

Спіс на лета

Национальный художественный музей

Минск

Белорусский поэт, прозаик, драматург, критик, публицист, переводчик, педагог, общественный деятель. Классик белорусской литературы, один из основоположников современной белорусской литературы и литературного языка. Настоящее имя – Константин Мицкевич.

Якуб Колас

1882–1956

Литература

XV век

На сувязі! Ажыўляем Вір!

А ці магу я яшчэ і абнавіць ужо апублікаванае?

А ці магу дадаць выяву?

Нібыта магу. Але нічога не з'яўляецца. А цяпер з'явілася!

А сёння я дадаю да матэрыяла "падкаст".

В этой лекции узнаем о запутанной судьбе памятника из собрания художественного музея, а также о том, что же он на самом деле такое

Беларусь

История

Живопись

XVII век

Снято при технической поддержке портала Ethno.by 

В собрании национального художественного музея есть очень интересный памятник — это створки дверей с резными изображениями святых: четырех евангелистов, а над ними — святого Симеона Столпника и святого Николая Чудотворца. До сих пор памятник был атрибутирован как царские ворота — деталь иконостаса, которая представляет собой перегородку между алтарной частью храма и его основным объемом. 

Этот памятник имеет запутанную судьбу: до войны он хранился в Витебске, затем был вывезен в Германию, а потом, в 1955 году, вернулся на родину. Были ли это на самом деле царские ворота или что-то иное — рассказывает старший научный сотрудник национального художественного музея Станислав Чаус.

Царские ворота. Или все-таки нет?

Почти потерянный шедевр белорусской живописи, вырванный реставраторами из небытия

Белорусский живописец

Яе Дамель

(1780—1840)

XIX век

«Христос в оливковом саду» — самое крупное из известных на сегодняшний день полотен Яна Дамеля. История создания этой иконы, как и сама жизнь художника, очень туманная: она открывается нам отдельными деталями, рассеянными по архивным документам и воспоминаниям — например, в 1850-х годах Владислав Сырокомля писал, что видел эту картину в минском Кальварийском костеле.

Сюжет этой иконы носит разные названия: «Христос в оливковом саду» или «Агония в оливковом саду» — в католицизме, «Молитва о чаше» — в православии. Молитва Христа, которая вмещается всего в несколько предложений, стала основой множества живописных, литературных и музыкальных произведений. Об особенностях полотна Яна Дамеля предлагаем узнать в новой видеолекции от Художественного музея.

«Молитва о чаше» Яна Дамеля 

Писал по памяти, предпочитал организовывать выставки в одиночку, создал 6 000 полотен. Что еще мы знаем об Иване Константиновиче Айвазовском?

Иван Айвазовский

1817—1900

XX век

«Девятый вал» (1850), «Ночь на Черном море» (1879), «Корабль среди бурного моря» (1887). Несмотря на то, что Айвазовский — один из самых знаменитых художников, «звезда первой величины» в искусстве, многое из его биографии до сих пор остается неизвестным для большинства людей. Например, что он не только великий русский, но и великий армянский художник, что он был успешен не только как маринист, но и как фермер и что одна из его картин стала призом минской лотереи в конце XIX века.

Снято при технической поддержке портала Ethno.by

Работы Айвазовского то появлялись в Минске, то исчезали из него. И тем не менее сегодня в Национальном художественном музее Республики Беларусь находится 13 полотен. О том, как создавалась и пополнялась эта коллекция, рассказывает Надежда Усова.

Айвазовский и Минск

Май Данциг – белорусский художник-шестидесятник, новатор, сумевший не только ярко и монументально заявить о Минске, но и создать на полотнах свою, особую реальность

СССР

Белорусский художник-шестидесятник, 

Май Данциг

(1930-2017)

1960-е

Молодые художники, в шестидесятые годы пришедшие в советское и белорусское искусство, кардинально отличалась от своих предшественников. Настоящие бунтари, с одной стороны, они стремились разрушить сложившиеся к этому времени традиции, с другой — были вынуждены оставаться в рамках соцреализма.

Май Данциг сумел по-новому взглянуть на темы, характерные для того периода, и сделать пейзаж, всегда считавшийся вспомогательным жанром, таким же значимым, как и жанр сюжетно-тематической картины.

Нереальный, но убедительный ракурс, насыщенный колорит, коллаж — в работе «Мой город древний, молодой» (1972), ставшей визитной карточкой Минска, отражены все те приемы, позволяющие творчеству Мая Данцига оставаться актуальным и сегодня.

Май Данциг и его Минск

Особое ощущение колористической гаммы позволило Марии Исаёнок стать «королевой натюрморта», одной из немногих художниц, чьи картины вошли в экспозицию современного белорусского искусства

Сегодня

Мария Исаёнок родилась в небольшой деревне Кисели, в семье сельской интеллигентки. Природное чутье к цвету, унаследованное от матери, привело ее в «художественную столицу» — город Витебск. Почерпнув многое у молодых педагогов-колористов, Мария отправилась в Минское художественное училище.

О радости жизни, торжестве цвета и света, скрывающимися за словосочетанием «цветочный натюрморт», и о том, как формировался стиль белорусской художницы, смотрите в лекции с Надеждой Усовой.

Белорусский женский натюрморт: Мария Исаёнок

Белорусская авангардистка, о которой вы, скорее всего, не слышали

Европа

Российская империя

Художник-супрематист, автор "Чёрного квадрата"

Казимир Малевич

1879–1935

Снято при технической поддержке портала Ethno.by   

Надежда Ходасевич-Леже — легендарная фигура в искусстве ХХ века, авангардистка и популяризатор культуры, которая смогла прорубить окошко в железном занавесе. Она рано покинула родные Осетищи, училась живописи в Смоленске и Варшаве, чтобы в конце концов оказаться в Париже и остаться там навсегда. Непростая биография художницы отразилась и в ее искусстве: она начинала с супрематизма, прошла реалистический этап, творила в стиле пуризма и примитивизма. Стилистические эксперименты воплощались в разных жанрах: живопись, графика, в том числе станковая, монументальная мозаика, скульптура, ювелирное искусство, — при этом на всех работах Надежды лежит печать ее необыкновенного характера и уникального стиля. 

Многогранная художница, пацифистка, убежденная коммунистка, участница движения Сопротивления, известная под разными именами и фамилиями, она практически забыта на своей родине, в Беларуси. Хотя сама Надежда никогда не забывала о своих корнях: именно благодаря ей наш художественный музей может похвастаться работами Фернана Леже и Пабло Пикассо, которые Надежда вместе со своими картинами передала в дар музею.

Надежда Леже: художница и борец

Язеп Дроздович – художник, которого невозможно перепутать ни с кем другим. О там, какие смыслы можно разглядеть в удивительных мирах белорусского творца, рассказывает ведущая научная сотрудница Национального художественного музея Ольга Архипова.

Белорусский художник, скульптор, этнограф.

Язеп Дроздович

1888–1954

Наша Нива

1920-е

Снято при технической поддержке портала Ethno.by  

  Язеп Дроздович, безусловно, уникальная фигура для белорусского искусства, опередившая свое время. Поражает уже само разнообразие тем его живописи: здесь и необыкновенное видение истории Беларуси, и зарисовки архитектуры, и сказочные пейзажи на 

, и, конечно, его знаменитые видéния космической жизни. Кроме того, Дроздович самостоятельно занимался исследованиями космоса, издав книгу «Небесные беги»; собирал этнографический материал, исходив Беларусь вдоль и поперек; создавал литературные произведения, – и многое, многое другое.

Однако главным увлечением художника стал космос. Он не только изображал то, что было известно тогдашней науке, но и сам создавал миры, которые в мельчайших деталях описывал. Причем Дроздович утверждал, что видел жизнь на Марсе, Сатурне и Луне, путешествуя по ним... в своих снах. Затем он делал зарисовки увиденного и пытался разгадать, как устроена жизнь тамошних людей, каковы их обычаи, описывал инопланетные города и природу, – и в этих его описаниях совершенно удивительно сочетались наука и фантазия.

Художник, на своем веку переживший сразу несколько эпохальных переломов, ставший свидетелем обеих мировых войн, живущий в среде всеобщей безграмотности, верил в возможность нового, лучшего мира, где в основу всего ляжет гуманизм. Одной из главных идей вселенных Дроздовича стала идея о мире и всеобщей гармонии. Как раз отсюда следуют все его рассказы о другой жизни, к которой нужно относится толерантно, уважать все ее проявления и формы, какими бы они ни были, – на нашей планете или на других.